iTem: Vooruit

In een tijd van crisis, van toenemend wantrouwen en waarin overheden en bedrijven slachtoffer worden van hacks en gijzelsoftware is het niet gemakkelijk om het hoofd koel te houden. Of zelfs maar boven water. Beangstigende of utopische wereldbeelden waarin kunstmatige intelligentie en algoritmes de hoofdrol spelen dienen zich aan. Data gedreven werken en sturen of gestuurd worden? Monitoring door je werkgever op je thuiswerkplek om de efficiency op peil te houden of de burn-out te bespoedigen? Investering in meer, betere of andere manieren van controle en toezicht of juist niet? Kan het aanwijzen van de voedselvoorziening tot vitale infrastructuur ervoor zorgen dat er altijd voldoende kaas in de schappen van de grootgrutters zal liggen? *

Vrijwel alles is van meerdere kanten te bekijken en te interpreteren. Er zijn vele waarheden waarover we het eens en oneens kunnen zijn. Nu en in de toekomst. Het lijkt een kwestie van tijd totdat de informatie in onze overheidsarchieven ten prooi valt aan een gebrek aan vertrouwen en discussie. Misschien zelfs herinterpretatie.
Leren omgaan met desinformatie, de juiste informatievaardigheden, een dosis mediawijsheid en masterclasses digitale fitheid zijn eerder noodzakelijk kwaad dan nuttige tijdbesteding.

Bij elkaar vind ik het nog steeds een boeiende wereld waarin we met, tegen, voor, langs en naast elkaar leven. Steeds is het zoeken, afstemmen, plaats bepalen, kiezen, twijfelen en aanpassen. Het heeft me lange tijd verbaast dat er mensen zijn die uitgaan van rechte lijnen, uniformiteit, standaardisering en (te) strakke planningen. Althans, zo leek het vaak. Als je het er over hebt, dan zijn de lijnen niet zo recht, de planningen niet zo strak en zorgen de standaarden juist voor de broodnodige flexibiliteit. Daar schuilt vaak de kracht.
Lange tijd heb ik vastgehouden aan een bepaald beeld van ons werkveld en de manier waarop dit zou kunnen of moeten ontwikkelen. Gelukkig was ik niet de enige! Het is weer tijd om de bakens te verzetten. De richting die mij aanspreekt is, vind ik, duidelijk en praktisch verwoord in het ‘Generiek actieplan informatiehuishouding Rijksoverheid’. **

De toon van het actieplan, waarvan de grondslag het vernietigende rapport over de kindertoeslagaffaire is, vind ik heel plezierig. Geen grote woorden en verwijten, weinig tot geen wij/zij-denken, maar een gemeenschappelijke opdracht met oog voor wat er goed is gegaan, welke minder gelukkige keuzes er zijn gemaakt en hoe het beter kan. En daar gaat het om: willen verbeteren, mogelijkheden zien en aanpassen.

Met dit plan kunnen we als vakgebied vooruit, ook buiten de Rijksoverheid. Hiermee kunnen we meer dan alleen het hoofd boven water houden.

* https://nos.nl/artikel/2376492-oproep-na-kaas-hack-bestempel-voedselvoorziening-als-vitale-infrastructuur.html
** te downloaden op https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2021/04/06/open-op-orde-generiek-actieplan-informatiehuishouding-rijksoverheid

Jack Karelse